W tabelkach „Orędownika” cała prawda o Inowrocławiu [historia Inowrocławia]

Orędownik Urzędowy Miasta Inowrocławia to niewątpliwie dzieło nader wzniosłe i pouczające. Wydawał go Magistrat Inowrocławia w latach 1924-1939, a drukowano tam uchwały, ustawy, rozporządzenia oraz wszystkie inne ważne miejscowe dokumenty.

Ale też zamieszczano różnego rodzaju statystyki, tabele, zestawienia i moc ciekawostek z życia codziennego. I to one wiele mówią o przedwojennym Inowrocławiu. Na potwierdzenie tego, kilka wymownych przykładów…

Może o zatrzymanych przez Policję Państwową z powodu stanu nietrzeźwości? Proszę bardzo… Według statystyki za 1929 r. zatrzymano w mieście naszym 179 osób, w tym: przemysłowców i kupców - 5, urzędników państwowych, samorządowych i komunalnych - 11, pomocników handlowych - 2, urzędników prywatnych - 3, wykonujących tzw. wolne zawody (np. adwokaci) - 2, rzemieślników - 65, robotników - 63, dozorców - 3, rolników - 8, a dam lekkich obyczajów - 2.

Teraz z innego zestawienia: nie kogo, a kiedy zamykano? W styczniu -16 pijanych jegomościów, w lutym i marcu - po 12, w kwietniu - 9, w maju - 19, w czerwcu - 18, w lipcu - 16, w sierpniu - 13, we wrześniu - 12, w październiku i listopadzie - po 16 i w grudniu - 20.

I jeszcze z kolejnego zestawienia: a w jakie dni najchętniej w 1929 r. wznoszono toasty bez opamiętania? Otóż w poniedziałki w sumie zatrzymano 25 osób (policja nie uściśliła, czy mogły to być „szewskie poniedziałki”), we wtorki - 24, w środy - 26, w czwartki - 25, w piątki - 26, w soboty - 21 i w niedziele - 32.

Może teraz o przyjeździe do Inowrocławia cudzoziemców i wydanych paszportach? Jest i takie zestawienie za 1930 r., z którego wynika, że trafiło do miasta 543 cudzoziemców, w tym: 1 Anglik, 9 Austriaków, 17 Czechów, 3 Estończyków, 4 Francuzów, 2 Greków, 1 Litwin, 3 Łotyszy, 484 Niemców, 1 Serb, 1 Szwajcar, 6 Włochów, 6 towarzyszy z ZSRR, 8 Amerykanów i po Argentyńczyku i Turku.

Teraz o wydanych paszportach, np. w 1929 r. otrzymało je 216 inowrocławian i były to paszporty: „normalne”, „ulgowe” i „bezpłatne”. Z kategorii „ulgowych”: 2 - handlowe wielokrotne i 20 jednorazowych, 51 - w sprawach rodzinnych, 9 - na studia, 10 - na leczenie, 4 - w celach naukowych, 11 - na wycieczki i zjazdy międzynarodowe. A „bezpłatne”: 62 dla emigrantów do krajów europejskich, 6 - do krajów zamorskich, 1 do „celów nadzwyczajnych” oraz 2 - dla dzieci.

Na koniec września 1929 r. zarejestrowano w mieście 488 rowerów, z tego 480 w rękach prywatnych, 5 w instytucjach i 3 w urzędach. W roku poprzedzającym tę datę odnotowano 375 kar i upomnień za nieprzestrzeganie „przepisów kołowych”. Szacowano, że przeciętnie w dni powszednie ulicami jeździ 250-290 cyklistów.

A Poczta Polska zatrudniała w Inowrocławiu w 1929 r.: 51 urzędników, 49 listonoszy, 1 technika, 6 monterów i 14 robotników. W 1930 r. ekspediowano stąd 1 999 831 listów i nadeszło ich 2 152 696, listów poleconych (odpowiednio): 129 490 i 136 320. Wysłano 13 518 telegramów krajowych, a odebrano - 14 741. Doręczono 1 289 444 egzemplarzy gazet i czasopism. W ruchu międzymiastowym telefonowano stąd 126 512 razy i wykonano też 4758 rozmów w ruchu międzynarodowym.

Na koniec - dyskrecjonalnie - słówko o niewiastach upadłych. Według zestawienia na 31 grudnia 1929 r. było w mieście naszym tych pań 7, w tym 1 „nowicjuszka”, 1 wyjechała i 1 odeszła też do „domu roboczego”.
Owe niewiasty klasyfikowano w kategoriach wiekowych: w przedziale lat 21-25 była 1 dama, 26-30 - 4 i w przedziale powyżej 31 - 1. Były to osoby samotne, nie odnotowano wdów, mężatek i rozwódek, nie było też wśród nich ewangeliczek i wyznania mojżeszowego, wszystkim przypisano wyznanie rzymskokatolickie.