Jeszcze niedawno macewy były elementem chodnika. Na szczęście wróciły już na cmentarz żydowski w Trzemesznie. Zdjęcia

Uczeń VI LO w Bydgoszczy stypendystą programu finansowanego przez Departament Stanu USA

Całe przedsięwzięcie jest obecnie w fazie końcowej. Zbudowany został pomnik, upamiętniający osoby spoczywające na tym cmentarzu oraz pamięć trzemeszeńskich Żydów, którzy zginęli w czasie holocaustu. Udało się także przywrócić temu miejscu macewy, które zostały poskładane w całość z ocalałych fragmentów.

Ten końcowy etap prac udało się zrealizować dzięki środkom pozyskanym przez Fundację "Kierunek Kultura”, przy współpracy z Urzędem Miejskim Trzemeszna. Prace są prowadzone w ramach projektu pn. "Umieszczenie/ekspozycja macew na cmentarzu żydowskim w Trzemesznie oraz oznakowanie i upamiętnienie cmentarza".

Największa kwota pochodzi z grantu przyznanego przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce (8.000 zł). Pozyskano też środki w ramach zbiórki internetowej, a także z poznańskiej gminy żydowskiej (1.000 zł.) Ogółem w tym roku planuje się wykonać prace o wartości 11.000 zł, nie wliczając w to pracy wolontariuszy.

Pomnik został zbudowany z nieregularnych fragmentów płyt nagrobnych, które nie nadawały się do renowacji. Przy jego budowie zadbano o jego trwałość i estetykę. Pomnik pamięci stanął w miejscu dawnego domu przedpogrzebowego, który po wojnie był zamieszkiwany przez stróża z pobliskich wodociągów, a później wdowę po nim.

Przypomnijmy, fragmenty macew zagrabione z cmentarza odnalazły się w 1999 roku, podczas prac remontowych ulic Trzemeszna, a konkretnie ul. Ogrodowej. Wówczas to okazało się, że fragmenty pociętych płyt posłużyły jako krawężniki chodnika. To niesamowite znalezisko zostało złożone m.in. na terenie Miejskich Wodociągów i zapomniane. Po 22 latach dzięki zaangażowaniu społeczników i przy wsparciu Urzędu Miejskiego macewy zostały wyczyszczone, zinwentaryzowane, poskładane i powróciły na uporządkowany cmentarz.

Prace murarskie na cmentarzu oraz montaż ekspozycji koordynował Dariusz Jankowski wiceburmistrz Trzemeszna z ramienia Urzędu Miejskiego oraz dr Andrzej Leśniewski z „Fundacji Kierunek Kultura”.

Autor tekstu: Renata Pałucka, inspektor ds. turystyki i dziedzictwa kulturowego Urzędu Miejskiego Trzemeszna